Het bericht dat van de week bij mij een harde lach veroorzaakte: "Gemeenten ontevreden over ict-leveranciers".
Al jaren zie ik het zelfde verschijnsel: te veel kosten naar ICT omdat niet gekeken wordt naar wat het probleem zou oplossen, maar naar de goedkoopste versie van de enige oplossing die de eigen organisatie heeft bedacht. Veel vraagtekens boven je hoofd? Ik leg het uit. En als voorbeeld gebruik ik iets heel herkenbaars: eten.
Stel: je wilt nooit meer hoeven koken. Gasfornuis de deur uit en geen afwasmachine meer nodig. Maar, je wilt wel elke dag thuis eten én het moet lekker eten zijn. Als je het slim aanpakt ga je dan eens om je heen kijken, zoek je de goede traiteur uit, maakt misschien wel een leuke deal met dat restaurant in de buurt en voorziet jezelf zo elke dag van een smakelijke maaltijd op een bord dat je de volgende dag gewoon vies in kan leveren. De eerste maand wissel je wat af, daarna heb je je voorkeuren wel bepaalt en maak je voor de rest van het jaar een mooie, reële prijs. Mocht er iemand willen blijven eten, dan is dat geen probleem. Even bellen levert twee maaltijden op, tegen twee keer het afgesproken bedrag.
Klinkt logisch? Waarom is het dan opeens anders als de overheid het doet? Die denken dat aanbesteden betekent dat je vooraf gaat bedenken wanneer je wat wilt eten en je dan een leverancier zoekt die al dat eten kan leveren tegen de goedkoopste prijs. Dat je dus nu al bestelt wat je op 8 april 2017 wilt eten en het dan gek vinden als je op die datum misschien wel zin hebt in iets anders. Of het raar vinden als de goedkoopste prijs niet het lekkerste eten geeft. Of dat je heel veel extra moet betalen als ze voor twee moeten koken in plaats van voor één. Je wilt dan, denk ik, voor een dubbeltje op de eerste rang zitten en dat kan niet.
Terug naar de ICT. Overheden hebben niet de snelle IT jongens in huis, die kunnen/willen ze niet betalen. Op basis van wat ze wel zelf bedacht hebben vragen ze grote, snelle, hippe bedrijven om offerte uit te brengen voor hun oplossing. Die grote, snelle, hippe bedrijven hebben allang gezien dat het beter kan, maar dat mogen ze niet vertellen. Want dat staat niet in de gunningscriteria, die zijn gebaseerd op de oplossingen van een ander. Dus ... maken ze een heel lage offerte voor het gevraagde, halen ze zo de opdracht binnen, vertellen ze dan meteen dat het beter en slimmer kan en mogen ze die opdracht tegen de kosten van meerwerk uitvoeren. Ze zijn dus niet alleen groot, snel en hip, ze zijn vooral heel slim.
Kan het anders? Ja, en in het gebouwenonderhoud heb ik dat ook gedaan. Gewoon beschrijven wat je wilt, punten uitdelen voor hoe ze zoiets zouden aanpakken en de opdracht geven aan degene die je probleem het beste begrijpt.Ook dan kan je tegen gunningscriteria aanlopen, geen punten mogen geven als zij iets zien dat jij nog niet gezien hebt. Maar dat is volgens mij de betere manier.
